Mur pruski -(tak potocznie określa się ścianę ryglową) jest to rodzaj ściany szkieletowej zwanej też szachulcową albo fachówką (z niem. Fachwerk), wypełnionej murem z cegły, gruzu, czasami gliny i trzciny.
W przypadku zastosowania gliny, przestrzeń między belkami wypełniało się oprócz tego pionowymi szczapami, a glinę mieszało się z sieczką albo innym materiałem wiążącym. Jego konstrukcja drewniana jest widoczna, w większości wypadków impregnowana i ma możliwość być traktowana jako detal dekoracyjny.
Elementy ściany ryglowej to:
- podwalina – belka oparta na całej długości na fundamencie i zakotwiona w nim. Podwaliny łączy się na długości na nakładkę. Od wilgoci zawartej w gruncie drewno chroni się izolacją poziomą z papy.
- oczep – górna belka zamykająca ścianę, przejmuje obciążenia od belek stropowych albo krokwi dachowych.
- słupki – w rozstawie ok. 1,0 – 1,5 m. Słupki połączone są z podwaliną i oczepem na czopy.
- zastrzały – ukośne belki w skrajnych polach przenoszące siły parcia wiatru i zapewniające stateczność budynku. Z podwaliną i oczepem łączy się je na wręby.
- rygle (rozwory) – szczegóły dzielące pola między słupami i ograniczające otwory okienne i drzwiowe. Ich misją jest przejęcie obciążenia od uzupełnienia i przekazanie go na słupki. Rygle ze słupkami łączy się na wręby ukośne a z zastrzałami na czopy.
Mur pruski znany jest od średniowiecza.
Stosowany był w budownictwie mieszkalnym i gospodarczym przede wszystkim w Europie Północnej, w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Francji, Holandii, Danii i Szwecji.
Budowle z muru pruskiego występują na Śląsku, w zachodniej i północno-wschodniej Polsce, na Kaszubach: zabytkowe zabudowania w Swołowie i na Helu, w Łęgowie (stara plebania) czy Warmii i Mazurach. Jego promocję jest związane z kolonizacją na prawach niemieckich.
W Polsce wyróżnia się wiele typów domów szachulcowo-ryglowych:
- dolnośląski
- kaszubski
- lubuski
- łużycki
- sudecki
- wielkopolski.